علل درد ارتودنسی چیست؟ بررسی علمی و راهکارهای کاهش آن
درمان ارتودنسی یکی از رایج‌ترین روش‌های اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی است، اما اغلب بیماران در طول درمان با درد و ناراحتی مواجه می‌شوند. این دردها ممکن است از خفیف تا متوسط متغیر باشند و در برخی مراحل آزاردهنده شوند. اما واقعاً درد ارتودنسی از کجا می‌آید؟ چه عواملی باعث آن می‌شود و چگونه می‌توان آن را کاهش داد؟ در این مقاله با نگاهی تخصصی و واقع‌گرایانه، به بررسی علل درد ارتودنسی چیست؟ و راه‌حل‌های مقابله با آن می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید : ارتودنسی نامرئی اصفهان
درد ارتودنسی؛ بخشی طبیعی از درمان
اولین نکته مهم این است که درد ارتودنسی در اغلب موارد کاملاً طبیعی است. وقتی فشار به دندان‌ها وارد می‌شود تا حرکت کنند، بافت‌های اطراف آن‌ها واکنش نشان می‌دهند. این واکنش، همان چیزی است که به‌عنوان درد یا ناراحتی احساس می‌شود. بنابراین، در اغلب بیماران درد نشانه‌ای از شروع کارکرد درمان ارتودنسی است.
چه زمانی درد شروع می‌شود؟
درد ارتودنسی معمولاً در این زمان‌ها بروز می‌کند:
-
چند ساعت پس از نصب براکت‌ها یا تایت شدن سیم‌ها
-
پس از تعویض کش‌های ارتودنسی یا پلاک جدید
-
در هفته‌های اول پس از نصب دستگاه ارتودنسی متحرک یا ثابت
-
بعد از استفاده از الاستیک‌ها یا فنرهای ارتودنسی
بیشتر دردها طی ۳ تا ۵ روز فروکش می‌کنند و معمولاً شدید نیستند، اما در برخی موارد ممکن است ادامه‌دار یا شدیدتر باشند.
علل اصلی درد در طول درمان ارتودنسی
۱. فشار مکانیکی به دندان‌ها
اصلی‌ترین دلیل درد ارتودنسی، اعمال نیروی مداوم برای جابه‌جایی دندان‌هاست. این نیروها باعث التهاب در لیگامان‌های دندانی (PDL) می‌شود که درد را به دنبال دارد. سیستم ایمنی بدن نیز به‌عنوان پاسخ طبیعی به این فشار، التهاب ایجاد می‌کند که موجب حساسیت بیشتر می‌شود.
۲. اصطکاک با براکت یا سیم
براکت‌ها و سیم‌های فلزی ممکن است با لب‌ها، گونه‌ها یا زبان تماس پیدا کنند و باعث زخم‌های جزئی یا سایش شوند. این نوع درد موضعی است و اغلب در ابتدای درمان رخ می‌دهد تا زمانی که بافت‌های دهان به دستگاه‌ها عادت کنند.
۳. استفاده از الاستیک یا فنرهای جانبی
بعضی از دستگاه‌های ارتودنسی مانند الاستیک‌ها، فنرها یا دستگاه‌های فانکشنال، نیروی بیشتری نسبت به براکت‌ها اعمال می‌کنند. این دستگاه‌ها ممکن است موجب دردهای فشاری یا کششی شدیدتری شوند.
۴. حرکت ناهماهنگ دندان‌ها
اگر دندان‌ها دچار چرخش، زاویه‌دار بودن یا گیر فک باشند، هنگام حرکت، درد بیشتری ایجاد می‌شود. درمان چنین مشکلاتی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر و زمان بیشتر است.
۵. عفونت یا التهاب لثه
در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان، احتمال التهاب لثه یا ایجاد آفت در اطراف براکت‌ها افزایش می‌یابد که می‌تواند درد را تشدید کند.
بیشتر بخوانید : ارتودنسی نامرئی اصفهان
تفاوت درد ارتودنسی با درد دندان‌پزشکی
درد ارتودنسی معمولاً کند، فشارنده و منتشرشونده است، در حالی که درد دندانی ناشی از پوسیدگی یا عفونت معمولاً تیز، ناگهانی و گاهی ضربان‌دار است. اگر در حین ارتودنسی دردی غیرعادی و شدید احساس کردید، حتماً با دندان‌پزشک خود تماس بگیرید.
چه کسانی بیشتر درد ارتودنسی را تجربه می‌کنند؟
بر اساس پژوهش‌ها، افراد زیر بیشتر احتمال دارد درد ارتودنسی را تجربه کنند:
-
نوجوانان (به دلیل بافت نرم‌تر و پاسخ التهابی بیشتر)
-
افرادی با حساسیت عصبی بالا
-
کسانی که مشکلات فک یا نامرتبی شدید دندانی دارند
-
بیماران دارای سابقه اضطراب یا تنش روانی
- بیشتر بخوانید : متخصص ارتودنسی اصفهان
راهکارهای کاهش درد ارتودنسی
۱. استفاده از مسکن‌های ساده
استامینوفن یا ایبوپروفن با دوز مناسب می‌توانند در روزهای اول بعد از تنظیم ارتودنسی کمک‌کننده باشند. از مصرف طولانی‌مدت خودسرانه دارو اجتناب کنید.
۲. استفاده از موم ارتودنسی
برای کاهش اصطکاک بین براکت و لب یا گونه، می‌توان از موم مخصوص ارتودنسی استفاده کرد. این موم در داروخانه‌ها یا مطب دندان‌پزشک در دسترس است.
۳. مصرف غذاهای نرم
در روزهای ابتدایی پس از نصب یا تنظیم ارتودنسی، بهتر است از غذاهای نرم مانند سوپ، پوره، ماکارونی یا اسموتی استفاده شود. گاز زدن مواد سفت مانند سیب، هویج یا گوشت می‌تواند درد را تشدید کند.
۴. کمپرس سرد
استفاده از کمپرس یخ بر روی گونه در محل درد می‌تواند التهاب را کاهش دهد و آرامش‌بخش باشد.
۵. غرغره آب نمک
شستشوی دهان با آب گرم و نمک به کاهش التهاب و درد ناشی از زخم‌های مخاطی کمک می‌کند.
۶. اجتناب از جویدن زیاد
برای مدتی از جویدن آدامس یا خوردن خوراکی‌های چسبناک و خشک خودداری کنید تا به دندان‌ها فشار وارد نشود.
چه زمانی درد ارتودنسی نگران‌کننده است؟
اگر درد بیش از ۷ روز ادامه داشت، یا با علائمی مثل تورم، تب، خون‌ریزی، یا بوی بد دهان همراه بود، لازم است حتماً به پزشک مراجعه کنید. این علائم می‌توانند نشانه عفونت یا اشکال در روند درمان باشند.
نقش بیمار در کنترل درد ارتودنسی
ارتودنسی، یک مسیر مشترک بین بیمار و متخصص است. رعایت موارد زیر می‌تواند دردها را به حداقل برساند:
-
مراجعه منظم به دندان‌پزشک
-
رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان
-
پیروی از دستورالعمل‌های تغذیه‌ای
-
آرامش و پرهیز از استرس
نتیجه‌گیری: درد ارتودنسی؛ گذرا اما قابل کنترل
درد ارتودنسی اگرچه بخشی از روند درمان است، اما با رعایت توصیه‌ها و همکاری بیمار به‌راحتی قابل تحمل و کنترل است. با آگاهی از علت‌ها و برخورد صحیح، می‌توان مسیر درمان را با آرامش بیشتری طی کرد و در نهایت به لبخندی زیبا و دندان‌هایی منظم دست یافت.
ما را در اینستاگرام همراهی کنید
